مقبره هود و صالح علیهماالسلام برای سالیان دراز مشخص نبود. هیچ منبع موثقی از مکان دقیق این دو پیامبر الهی خبر نداشت. سید بحرالعلوم، از بزرگان فقها و عالمان شیعه در قرن دوازدهم هجری قمری میزیست. وی نقش اساسی در شناسایی این قبور ایفا کرد. ایشان در جریان حضور خود در وادیالسلام نجف اشرف، مکانی را مشخص کرد. او از اطرافیان خواست که آنجا را حفاری کنند. با شروع حفاری، لوحی تاریخی از خاک نمایان شد.
بر آن نوشته ای بود: «هذا قَبْرُ هُودٍ وَ صالحٍ»، یعنی «این قبر حضرت هود و حضرت صالح علیهماالسلام است». این کشف بزرگ به دست سید بحرالعلوم انجام شد. این موجب تثبیت جایگاه معنوی او و آغاز اقدامات بیشتری برای ساخت و گرامیداشت مقبره این پیامبران شد.
جایگاه حضرت هود و صالح در وادیالسلام
وادیالسلام نجف، یکی از مهمترین اماکن مذهبی شیعیان است. آرامگاه بزرگان دین و انبیای الهی در این قبرستان وجود دارد. بر اساس متون اسلامی و زیارتنامه امیرالمؤمنین(ع) این مکان مقدس، محل دفن چند تن از پیامبران الهی است. در زیارتنامه حضرت علی علیهالسلام : «السّلامُ عَلَیک وَ عَلى جارَیک هُودٍ وَ صالحٍ». یعنی سلام بر تو و بر دو همسایهات، حضرت هود و حضرت صالح. همچنین: «السّلامُ عَلَیک وَ عَلى ضَجیعَیک آدمَ وَ نُوحٍ». سلام بر تو و بر حضرت آدم و نوح که در کنار تو آرام گرفتهاند.
وادیالسلام، نه تنها محل دفن حضرت علی (ع) بلکه مکانی است که تعدادی از پیامبران الهی در آن آرمیدهاند.
ساخت گنبد مقبره هود و صالح توسط سید بحرالعلوم
سید بحرالعلوم اقدامات لازم برای ساخت بنایی بر فراز این قبور مطهر را آغاز کرد. نخستین سایبانی که بر فراز این قبور بنا شد، به دستور مستقیم سید بحرالعلوم انجام گرفت. ایشان همچنین اولین ضریح چوبی را نیز برای قبور مطهر حضرت هود و حضرت صالح طراحی و نصب کرد. این اقدامات نشان از ارادت بحرالعلوم نسبت به انبیای الهی و تلاش او برای حفظ و گرامیداشت اماکن مقدس داشت.
در ادامه، یکی از افراد نیکوکار، گنبد را بر فراز این قبور را با کاشیهای زیبا تزئین کرد و بر شکوه آن افزود. این گنبد که به رنگ سبز است، یکی از زیباترین بناهای وادیالسلام به شمار میآید.
اختصاص موقوفات برای مقبره هود و صالح
سید بحرالعلوم اقدامات مؤثری انجام داد. ایشان تولیت این مقبره را به فردی به نام «محمدعلی قسام»، جد اعلای خاندان «آل قسام»، سپرد. برای تأمین هزینههای مقبره، برخی از زمینهای زراعتی منطقه «کفل» را وقف کرد. این اقدام موجب پایداری و مراقبت از این مکان مقدس شد. همچنین زمینه را برای ادامه خدمات مذهبی و اجتماعی در این مکان فراهم کرد.
گویند پیش از این، مقبره حضرت هود و حضرت صالح در مکان دیگری از وادیالسلام شهرت داشت. اما سید بحرالعلوم با شناسایی دقیق محل دفن، این مکان را به عنوان مرقد اصلی این دو پیامبر معرفی و تثبیت کرد.
اهمیت تاریخی و مذهبی مقبره هود و صالح(ع)
مقبره هود و صالح علیهماالسلام در وادیالسلام نجف قرار دارد. این مقبره یکی از مهمترین اماکن زیارتی شیعیان است که از دیرباز مورد توجه علما و زائران قرار گرفت. مزار به همت سید بحرالعلوم بنا شد. ولی علاوه بر جایگاه معنوی و تاریخی، نمادی از تلاش عالمان دین برای حفظ و احیای اماکن مقدس به شمار میرود. امروز نیز این مکان مقدس، محل زیارت عاشقان اهلبیت و پیامبران الهی است.
هر ساله هزاران زائر از سراسر جهان به این مکان سفر میکنند. آنها با قرائت دعا و زیارت، از برکات معنوی این مرقد بهرهمند میشوند.
گسترش و توسعه بنای مقبره هود و صالح(ع) در دورههای بعد
پس از احداث اولیه بنای مقبره حضرت هود و حضرت صالح این مکان مورد توجه افراد خیّر و نیکوکار قرار گرفت. در دورههای بعد، گنبد سبز این مقبره که از نمادهای مهم وادیالسلام به شمار میرفت. پس از آن بازسازی و با کاشیهای نفیس تزیین شد. همچنین، با توجه به استقبال گسترده زائران از این مکان مقدس، تغییراتی در آن شکب گرفت. و امکانات آن بیشتر شد تا فضایی مناسبتر برای عبادت و زیارت فراهم شود. توسعه صحنها، احداث ایوانهای بزرگ و بازسازی ضریح از جمله اقدامات و تغییرات بود.
نقش وادیالسلام در تقویت جایگاه مقبره
وادیالسلام یکی از بزرگترین قبرستانهای تاریخی و مذهبی جهان، جایگاه ویژهای در فرهنگ و تاریخ شیعه دارد. این مکان مقدس، محل دفن هزاران نفر از علما، صلحا و بزرگان دین است. و روایتهای متعددی درباره فضیلت دفن در این سرزمین وجود دارد. قرارگیری قبور حضرت هود و حضرت صالح علیهماالسلام در وادیالسلام، اهمیت معنوی این قبرستان را دوچندان کرد. . وجود این مقبرهها همچنین نشاندهنده پیوند عمیق میان تاریخ انبیا و جایگاه اهلبیت علیهمالسلام است.
چرا که این پیامبران الهی در جوار حضرت علی علیهالسلام آرام گرفتهاند. این مجاورت معنوی، باعث شد که وادیالسلام مکانی برای تلاقی انوار نبوت و امامت به شمار آید. زائران بسیاری با نیتی خالصانه به این سرزمین قدم بگذارند.
سید بحرالعلوم و احیای میراث انبیا
سید بحرالعلوم در شناسایی قبور حضرت هود و حضرت صالح نقش داشت. او همچنین اقدامات گستردهای برای احیای میراث انبیا و حفظ آثار مذهبی انجام داد. وی به عنوان عالمی مشهور و دانشمند، علاوه بر تبیین آموزههای دینی، به حفاظت از اماکن مقدس میپرداخت. احیای تاریخ اسلام برای او بسیار مهم بود. ساخت مقبره حضرت هود و حضرت صالح یکی از نمونههای باشکوه این تلاشهاست.
این آرامگاه نشان از درک عمیق او از ارزش معنوی اماکن مقدس و جایگاه پیامبران الهی دارد.
در نهایت
مقبره هود و صالح علیهماالسلام به همت سید بحرالعلوم بنا شد. این مقبره در وادیالسلام نجف اشرف، یادگاری گرانبها از تلاشهای عالمان دینی است. یادگاری برای حفظ میراث انبیا و تقویت فرهنگ زیارت در میان مسلمانان. این مکان مقدس محل آرامش دو پیامبر بزرگ الهی است. امروزه نیز به نمادی از پیوند عمیق میان تاریخ انبیا و جایگاه امامت به شمار میرود.
زائران این مکان با گرامیداشت یاد این پیامبران الهی، از برکات معنوی آن بهرهمند میشوند. این نشاندهنده استمرار نقش اماکن مقدس در حیات معنوی مسلمانان است.
پیشنهادی : قبرستان ثویه